De origine van Elegba moet volgens wetenschappers worden
gezocht bij de Fon (Benin/Dahomey) en bij de Yoruba. Wooding (1972:188) zegt over de Elegba dat
deze afkomstig is van de Yoruba en later
door de Ewe-Fon werd overgenomen en geadopteerd werd als de jongste zoon van de
scheppende god Mawu-Lisa als Legba. In de kosmologie van de Fon en de Yoruba is
(E)legba de boodschapper van de loa/orisha. Zonder Elegba kunnen de loa/orisha
niet met elkaar communiceren en ook niet met de mensen (Metraux 1959:101). In Benin,
Nigeria and Togo, wordt Elegba gezien als een jonge en vitale man met horens en
een harde erectie. Gewoonlijk is zijn plek van verering gesitueerd bij de poort
van het dorp. Tijdens de grote overtocht die onze voorouders hebben moeten
ondergaan vanuit Afrika naar de plantages aan de andere kant van de oceaan is
het gelukt om Elegba mee te nemen naar verschillende plekken in de Amerikas.
Opvallend is dat Afrika’s Elegba niet hetzelfde is als Amerika’s Elegbas. Ten
tijde van de slavernij werd de cultuur gevormd door de Afrikaanse ten slaaf
gemaakten in hun nieuwe leefgebied en op de wijze hoe de Afrikanen zijn
gecreoliseerd zo zijn ook de goden gecreoliseerd tot de entiteiten zoals wij
deze kennen. In deze blog wil ik kijken hoe Afrika’s Elegba zich heeft
gesetteld in de Amerika’s in verschillende Neo Afrikaanse religies.
Tata Leba en Mama Leba Winti (Suriname)
Een pae-de-santo (Candomble priester) vertelde mij dat hij
Leba in Candomble terugzag in Omolu. Omolu of Babalu-Aye is de orisha die
besmettelijke ziekten kan verspreiden en genezen.
Papa Legba Vodu Aysien/Louisiana Vodu/Dominican Vodu (21
Divisiones)/Sanse (Puerto Rico)
In Haiti heeft papa Legba tevens ook een duistere equivalent
genaamd Kalfou. Kalfou is een petro-lwa, een lwa die is ontstaan op Haiti.
Kalfou is een bedrieger die met de geesten van de onderwereld heult. Hij kan je
ook laten verdwalen en chaos in iemand leven brengen.
Tussen Papa Legba van Haiti en Papa Legba van 21 divisiones
en Sanse zit niet veel verschil. De eigenschappen komen sterk overeen met
elkaar. In 21 divisiones is papa Legba
de leider van alle divisies. In Sanse wordt papa Legba, papa Leba genoemd en is
hij de leider van de divisie van de Lebanes.
De katholieke heiligen die vaak met Papa Legba wordt verenigd
is Sint Antonius van Padua en Sint Petrus.
Ellegguá: Santeria/Lukumi
(Cuba)
Eshu/Exu: Orisha (Trinidad) & Candomblé (Brazillie)
Literatuurlijst.
Mètraux. A.
Voodoo in Haiti 1959 Worcester. Ebenezer Baylis and son
Laguerre
M.S. Voodoo Heritage Sage Publications LTD. London. 1980
Henri J. M. Stephen Winti: Afro-Surinaamse religie en
magische rituelen in Suriname en Nederland
1985 Karnak.
Amsterdam
C. J. Wooding Winti: Een Afroamerikaanse godsdienst in
Suriname 1972
http://santeriachurch.org/whats-the-difference-between-legba-eleggua-eshu-and-exu/
https://books.google.nl/books?id=HryZlhIpwyEC&pg=PA196&lpg=PA196&dq=trinidad+orisha+eshu&source=bl&ots=pbY9JaYCug&sig=tJKZUeuaeKnVGOr3DgqvOupZeQg&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwi-uY7p87fSAhVFnBoKHeR2AO04ChDoAQg0MAQ#v=onepage&q=trinidad%20orisha%20eshu&f=false
foto's
[1] https://hart.amsterdam/nl/page/56854
[2] http://www.moondanceroriginals.com/day-of-the-dead-papa-legba-vodou-voodoo-obeah-earrings-call-upon-him-blue.html
[3] http://scontent.cdninstagram.com/t51.2885-15/s480x480/e35/11906260_1474048466255448_1148100646_n.jpg?ig_cache_key=MTA2NDA5MTk3NjA3MzUyMzMyMA%3D%3D.2
[4] http://mundoestranho.abril.com.br/religiao/o-que-e-um-exu/